Dag 47 – Woensdag 1 maart – Rust op camping Presa la Viňuela

Na de toch wel inspannende fietstocht van gisteren doen we het vandaag rustig aan. Wat huishoudelijk werk en lekker in het zonnetje, waarna Aukje nog een wandelingetje langs het stuwmeer maakt. Zodra ze terug is gaan we het restaurant van de camping uittesten en de steak die men ons op het bord tovert is de lekkerste die we tot nu toe op vakantie hebben geproefd.

Dag 48 – Donderdag 2 maart – Via Ventas de Zafarraya naar Alhama de Granada

Inmiddels krijgen we alweer de kriebels om te verkassen. Dit wordt mede ingeven door de weersberichten die voor het weekend regen voorspellen. Onze volgende etappeplaats ligt om bijna 900 meter. Regen gaat al gauw vergezeld van laaghangende bewolking en lagere temperaturen en dat wordt ons op 900 meter hoogte nog eens extra ingepeperd. Maar geen nood, nu is het nog mooi weer en door vandaag te vertrekken kunnen we daar nog gebruik van maken. Naar Alhama de Granada is het slechts 35 kilometers en dus is er onderweg nog tijd voor een ‘uitstapje’. Onze keus is daarbij gevallen op een rondwandeling vanuit Ventas de Zafarraya dat precies halverwege ligt. De weg erheen is er een van tientallen haarspeldbochten en op het moment dat we de camper parkeren hebben mijn armspieren dus al hun ochtendgymnastiek gehad. De wandeling van vandaag is met ongeveer zes kilometers niet lang maar toch moeten er ruim 300 hoogtemeters worden overwonnen. De route gaat eerst een stukje langs een smalspoorlijn waar van het tegenwoordige gebruik ons niet duidelijk is. Daarna is het even zoeken naar de ingang van het pad omdat je hier nauwelijks onderscheid ziet tussen een achterafstraatje of iemands toegang tot zijn erf. Nadat ook deze hobbel is overwonnen klimmen we tegen een grashelling met uitstekende rotspunten omhoog en dan volgt een prachtig uitzicht op de omgeving.

Dag 49 – Vrijdag 3 maart – Door de kloof van Alhama de Granada.

Een van de trekpleisters van Alhama de Granada is de kloof op de rand waarvan vooral het oude gedeelte van het stadje is gebouwd. Door de kloof stroomt de Rio Alhama en deze was de bron van energie voor de verschillende korenmolens die hier vroeger in bedrijf waren. Onze wandeling van vandaag gaat grotendeels door deze kloof over een pad dat in de middeleeuwen een belangrijke weg vormde. Voordat het zover is moet er eerst nog fruit worden ingeslagen. Het toeval wil dat het vandaag, vrijdag, de dag voor de plaatselijke weekmarkt is en de camperplaats maakt deel uit van marktplein. Gisteren had de mevrouw van het VVV ons gezegd dat we mogelijk zelfs zouden worden weggestuurd maar daarvan blijkt gelukkig geen sprake. Ook houden de marktlui rekening met ons nachtritme, want om negen uur arriveren pas de eersten die voorzichtig hun kraampjes beginnen op te bouwen. Wij lopen door het centrum op zoek naar een pad dat de kloof in gaat en pakken daar de route op die we vooraf van Wikiloc hebben gedownload. In de kloof kijken we omhoog en zien we de vervaarlijk overhangende rotsen met op de rand gebouwde oude huizen. Wat volgt is een mooie tocht stroomopwaarts langs de verschillende oude maalderijen totdat we bij een stuwmeer komen. 

Hier keert de route om maar nu gaan we bovenlangs de kloof hetgeen opnieuw mooie uitzichten oplevert. Inmiddels is de lucht betrokken en in korte tijd komt er onheil onze kant op. Zodra we het oude centrum van Alhama weer bereiken melden de eerste regendruppels zich. De plannen worden gewijzigd en in plaats van nog een nacht op de camperplaats willen we teug naar de kust en dus naar zeeniveau. Na vertrek rijden we eerst nog een stukje noordwaarts en bekijken nog even de oude baden waar Alhama zijn naam aan dankt. Daarna volgt de kronkelweg naar omlaag waarbij we soms maar 20 meter zicht hebben vanwege de dichte bewolking. Nog even in de stromende regen inkopen doen in Velez-Malaga en daarna de camping opzoeken. De camping van Valle Niza ligt maar drie kilometer verder richting Malaga dan die van Almayate waar we eerder hebben gestaan. Toch willen we ook die uitproberen en rond vijf uur hebben we hier een leuk plekje gevonden. Laat de regen nu maar verder even zijn gang gaan.

Alhama de Granada.

Het woord Alhama is afgeleid van ‘al-hammah’ wat ‘thermische bonnen’ betekent. De plaats ligt op zo’n vijftig kilometers ten zuidwesten van Granada en was al vanaf de prehistorie bewoond. De nabijgelegen bronnen werden ook door de Romeinen gebruikt. Het was niet alleen strategisch gelegen tussen Malaga en Granada maar was bij de Moorse dynastie, die over het Koninkrijk Granada heerste, ook geliefd als buitenplaats vanwege de bronnen met water van vijfenveertig graden. Toen Alhama in 1482 door de katholieke veroveraars op de Moren werd veroverd slaakte de Moorse heerser de kreet: ‘Ai mi Alhama’, wat later in de Spaanse taal als uiting van spijt is opgenomen. Alhama is gebouwd op de rand van een kloof en het water van de rivier de Rio Alhama die door de kloof stroomt, zorgde gedurende lange tijd voor de aandrijving van een vijftal korenmolens. Hiermee werd het graan dat in weide omgeving werd verbouwd, tot meel gemalen. In 1884 werd het stadje gedeeltelijk verwoest door een aardbeving, maar de wederopbouw, onder het initiatief van koning Alfonso XII, werd uitgevoerd met respect voor de traditionele architectuur. Door de rijke historie van de oude kern en de naastgelegen drie kilometer lange kloof is Alhama erg in trek bij toeristen. 

Tijdens onze wandeling door de kloof kwamen we langs de kapel van Nuestra Seňora de los Angeles die uit ca. 1500 dateert en waar een leuk verhaal aan vast zit. Het betreft de legende van de ’Sprong van het paard’. Een ridder, die vanuit Malaga kwam, passeerde de ‘Huerta del Caňón’ waarbij zijn paard schrok van een hagedis of slang. Het paard sloeg op hol en viel vanaf de rots tientallen meters omlaag in de kloof. De ridder, die er zeker van was dat hij zou sterven, verzocht de maagd Maria hem toe te staan om te sterven als een Christen, zoals met zijn voorouders was gebeurd. Zijn gebed werd verhoord en hoewel zijn paard dodelijk verongelukte, overleefde de ridder de val. Door de schok was hij bewusteloos en toen hij weer bij kwam zag hij de verschijning van de maagd in een holle rots. Die vertelde hem dat hij drie extra dagen zou leven, waarin hij op de plaats van de verschijning een kapel met altaar zou moeten bouwen. De ridder, die goed bij kas was, verstrekte een opdracht tot het bouwen van de kapel met altaar. Eén jaar later werd deze plechtig ingewijd waarbij een afbeelding van Nuestra Seňora de los Angeles werd geplaatst in de kapel en een kruis op de plaats van het ongeluk. Vanaf die tijd wordt elk jaar op 2 augustus een processie gehouden.

Dag 50 – Zaterdag 4 maart – Regen in Valle Niza

Vandaag regent het flink en is het dus zaak om zoveel mogelijk binnen te blijven. Geen nood, want zo kunnen we weer even lekker op verhaal komen en over verhaal gesproken: ook het weblog wordt weer bijgewerkt.

Dag 51 – Zondag 5 maart – Zondag rustdag

Sinds gisteravond is het gelukkig al weer droog en vanmorgen schijnt het zonnetje. Een goede mogelijkheid om een wasje te draaien. Voor de rest houden we ons mak vandaag.

Dag 52 – Maandag 6 maart – Malaga bekijken

Ons verblijf op deze camping is eigenlijk bedoeld voor een bezoek aan Malaga. De bus stopt voor de camping en brengt ons er in drie kwartier voor iets meer dan 2 euro  naar toe. Zoals gebruikelijk wippen we even bij het VVV aan om een plattegrond op te halen en om te vragen wat er volgens hen te doen is. Op maandag zijn de meeste musea gesloten, maar het kasteel, de alcazaba en de kathedraal zijn wel open en in die volgorde willen we die gaan bezoeken. Maar allereerst lopen we langs het havenfront dat tegenover het centrum van de stad is gelegen. Men heeft veel werk gemaakt om het geheel een modern uiterlijk te geven en vooral de kade waar de plezierjachten liggen is een mooie promenade met volop winkeltjes en restaurantjes . Een goede gelegenheid voor een bakkie koffie. Daarna is het kasteel aan de beurt dat logischerwijs boven op een heuvel, de Gibralfaro, is gelegen. Een flinke klim brengt ons bij de poort van het kasteel dat in de veertiende en vijftiende eeuw is gebouwd om het oude Arabische fort, de alcazaba, te beschermen. Het kasteel is geheel gerenoveerd, waardoor je, op de ommuring lopend, een prachtig uitzicht op de stad en de omgeving hebt. 

Vanaf het kasteel kon je vroeger ‘binnendoor’ naar het lager gelegen alcazaba lopen. Tegenwoordig moet je ‘buitenom’ omlaag en natuurlijk nogmaals betalen om het oude Arabische fort betreden. Ook dit complex, uit de elfde eeuw, is mooi gerestaureerd met opvallende versieringen in de gebouwen op de binnenplaats. Opvallend is ook dat de sinaasappelbomen sterk geurend in de bloei staan terwijl er ook nog volop (overrijpe) sinaasappels aan zitten. Inmiddels is het tijd om te eten, dus gaan we na het bezoek aan het fort, richting de haven om een restaurantje op te zoeken. 

Op weg erheen, komen we langs de kathedraal waarvan de bouw gestart is in 1528 en waaraan men twee en halve eeuw heeft gewerkt om hem te voltooien. Binnen wordt wel duidelijk dat de klus geen peulenschil was. Immens van afmetingen en prachtig in uitvoering doet mij vooral de vraag rijzen of men werkelijk niet door had dat zulke kostbare pracht en praal niet strookte met de leer die men aanhing. Na het restaurantbezoek zwerven we nog een tijdje zwerven door de binnenstad en komen dan onder meer langs het oude Romeinse theater, waar men nog aan het opgraven is, en niet te vergeten het geboortehuis van Pablo Picasso. Een mooie stad, dat Malaga en voldaan nemen we de bus terug naar de camping.

Dag 53 – Dinsdag 7 maart – Naar Ronda.

Onze volgende etappeplaats wordt Ronda, waar we volgens het programma van Aukje wel een weekje zullen verblijven. De camping van Ronda ligt een stukje buiten het stadje en dus is het handig om op weg erheen alvast voor een weekje boodschappen in te slaan. We rijden eerst richting Malaga en vandaar gaat de autoweg het binnenland in. Ronda ligt, evenals Alhama waar we afgelopen week waren, op zo’n 800 meter hoogte. Op weg erheen is het opvallend hoe groen het landschap is. De weg er doorheen gaat geleidelijk omhoog, zonder overdreven bochten en steile afgronden. De camping is prijzig, maar daartegenover blijken de voorzieningen dik in orde. Bovendien zijn er maar een beperkt aantal campinggasten en dus straalt de camping rust uit. Hier houden we het wel even uit.

Dag 54 – Woensdag 8 maart – Even bijkomen/wasdag

Stralend weer vanmorgen en al gauw gaat de luifel uit. Meestal gebruiken we de luifel tegen de regen, maar nu deze vakantie voor de eerste maal om de zon een beetje van de camper af te houden. Het is  heerlijk buiten in het zonnetje, terwijl de thermometer in de schaduw nog geen 18 graden aangeeft. Vandaag maar rustig aan en wordt er alleen een wasje gedraaid. De eerste stukken kleding zijn al bijna droog, voordat het laatste is opgehangen.

Dag 55 – Donderdag 9 maart – Rondwandeling met een omweg

Vandaag de eerste wandeling vanaf camping El Sur. Het is de bedoeling dat het een rondwandeling wordt van ca. 11 kilometers, waarbij we tegen het einde van de wandeling via de kloof van Ronda de oude stad zullen bereiken. De gedownloade Wikiloc-wandeling gaat eerst naar de kapel van Virgin de la Cabeza, dat op een smalle heuvelrug ten westen van Ronda is gelegen. Op weg erheen is er geregeld een prachtig uitzicht op Ronda en de kloof, waarbij de zon precies goed staat voor het maken van foto’s. De omgeving, waar de kapel staat is vanaf de Moorse overheersing een plaats geweest waar monniken, levend in grotten, hun religie en gewoonten bleven behouden. In de achttiende eeuw heeft de broederschap van Virgin de la Cabeza er een kapel gebouwd die later in verval is geraakt. Sinds 1997 is de kapel door de stad Ronda gerestaureerd. Op het moment dat wij bij de kapel arriveren blijkt de maagd niet thuis, getuige de hangsloten waarmee het traliewerk is afgesloten. Erger nog het hek nabij de kapel, waar we door moeten om verder te kunnen, is ook met een dik hangslot  afgesloten. Toevallig treffen we de bezitter van het huis naast het hek aan en vragen hem om uitleg. Veel verder dan de opmerking dat het tegenwoordig afsloten is, komt hij niet en als we om een alternatief vragen, geeft hij aan er geen andere mogelijkheid is om verder te gaan. Een lelijke streep door de rekening, want we moeten omkeren en dat willen we eigenlijk niet. Op de kaart in de GPS is een mogelijkheid om, door een omweg van enkele kilometers te maken, een stuk verderop weer op de wandelroute te komen. Een kilometertje terug, dan een tussenpaadje door en daarna langs een track verder. Het ‘tussenpaadje’ blijkt tegenwoordig door een olijvengaard te gaan. Gelukkig voor ons, is het hekwerk naast het afgesloten toegangshek vernield. Halverwege weer een hek dat niet op slot zit, maar aan het eind zien we -met een betonweg binnen  handbereik- een hoog hek met solide slot en een hoge afrastering aan beide zijden. Teruggaan vinden we geen optie dus wordt alles uit de kast gehaald om over het prikkeldraad te klimmen.

Voorlopig is hierna de kou uit de lucht en kunnen we al kuierend over een goed beloopbaar track verder. Met de oorspronkelijke wandelroute bijna weer binnen handbereik, stuiten we opnieuw op een afgesloten doorgang. Nu maar als alternatief op ‘kousenvoeten’ over een boerenerf, waarbij de honden ons pas door blijken te hebben als de boerderij al lang en breed gepasseerd is. Het gevolg van deze tweede omleiding is wel dat er weer een paar kilometers aan deze wandeldag wordt toegevoegd. Vlak na de lunchpauze komt ons een Belgisch stel tegemoet, dat met een lekke fietsband kampt. Gelukkig heb ik een reparatieset bij me en met de belofte dat we hem ’s avonds op de camping weer terug krijgen, gaan we verder. Na een stuk asfaltweg komen we dan toch echt op het wandelpad uit en via het dal gaat de weg naar de kloof van Ronda. Hier begint de klim naar de oude stad en omdat de nodige inspanningen al zijn verricht en het bovendien nog steeds warm is, blijkt de klim best pittig. Uiteindelijk, na een tweemaal zo lange wandeling dan gepland was, wordt tevreden de camping bereikt. De beloning die daar wacht smaakt nu ook tweemaal zo lekker.

Dag 56 – Vrijdag 10 maart – Ronda bekijken

Na de inspanningen van gisteren doen we het vandaag rustig aan en is een bezoek aan Ronda aan de beurt. Omdat er naar verwachting heel wat te zien zal zijn, wordt het bezoek over twee dagen uitgesmeerd. Na een wandelingetje van anderhalve kilometer bereiken we het oude centrum. Ronda is in twee delen verdeeld met daartussen een diepe kloof. Aan de ene kant van de kloof het oude gedeelte dat al uit de prehistorie stamt en aan de andere kant het veel grotere moderne gedeelte dat pas na de middeleeuwen tot stand is gekomen. Daartussen een drietal bruggen, die niet alleen qua grootte verschillen, maar ook op verschillende hoogten de stadsdelen met elkaar verbinden. De laagst gelegen brug is de Puente San Miquel (Arabische brug) en was de vroegere uitvalsweg naar het noorden. Deze stamt uit de elfde eeuw, al is de brug wel een paar keer daarna opgekalefaterd vanwege schade opgelopen door overstromingen. De middelste brug is de Puente Viego (Oude brug) en stamt uit de zestiende eeuw. Deze was nodig omdat toen voor het eerst op de andere kant van de kloof een kleine uitbreiding werd gerealiseerd, nu bekend als de wijk Padre Jesús. Als laatste is in de achttiende eeuw de Pente Nuevo (Nieuwe brug) gebouwd. Deze is de hoogste en verbindt beide stadsdelen op gelijk niveau. Na de bouw ervan is Ronda pas goed gegroeid tot de provinciestad die het nu is. Wij lopen door het oude centrum via de nieuwe brug eerst naar het VVV omdat we inmiddels wijs geworden zijn voor wat betreft de siësta die alles in het honderd stuurt. Daarna  bekijken we het nieuwe gedeelte van Ronda met het gebied rond de arena en het park de Alemeda de Tajo. Zoals de naam aangeeft biedt dat een prachtig uitzicht op het dal waar we gisteren doorheen zijn gewandeld. Tenslotte naar de laaggelegen oude wijk Padre Jesús en van daaruit  langs de kloof via de bruggen en de poort ‘Arco Philippe V’ weer omhoog tot aan de Puente Nuevo, de ‘Nieuwe brug’ . Inmiddels zijn we al zo’n vier uur op sjouw en vinden het wel genoeg voor vandaag. In een half uurtje zijn we weer terug op de camping. Een volgende keer is de rest en met name het oude centrum van Ronda aan de beurt.

Tenslotte naar de laaggelegen oude wijk Padre Jesús en van daaruit  langs de kloof via de bruggen en de poort ‘Arco Philippe V’ weer omhoog tot aan de Puente Nuevo, de ‘Nieuwe brug’ . Inmiddels zijn we al zo’n vier uur op sjouw en vinden het wel genoeg voor vandaag. In een half uurtje zijn we weer terug op de camping. Een volgende keer is de rest en met name het oude centrum van Ronda aan de beurt.

Dag 57 – Zaterdag 11 maart – Een dagje op de camping

Vandaag een dagje op de camping. Allerlei huishoudelijke klusjes en lekker van het zonnetje genieten maken dat de dag zo is omgevlogen.

Dag 58 – Zondag 12 maart – Zondagmiddagwandeling

Ditmaal een wandeling zonder hindernissen. Dat wil zeggen: tijdens het wandelen, want het ritje met de fiets naar het vertrekpunt gaat dwars door Ronda en daar is het zondagmiddag erg druk met toeristen. Het startpunt van de wandeling is naast het marktterrein en ja, in Ronda is de weekmarkt tot onze verrassing op zondag. Een goede gelegenheid om onze sinaasappelvoorraad aan te vullen. De sinaasappels verdwijnen in de rugzak en gaan dus mee tijdens de wandeling, want als we terugkomen is de markt al weer afgelopen. Het parkoers van vandaag is gemakkelijk beloopbaar en dat weet de lokale bevolking ook, getuige de velen wandelaars, joggers en fietsen die we tegenkomen. Onderweg komen we ook weer langs een picknickplaats en ook nu wemelt het van de Spaanse families die met het mooie weer van vandaag heerlijk in de buitenlucht kunnen recreëren. Na twee en half uur lopen komen de fietsen weer in zicht en daarna peddelen we weer huiswaarts.

Dag 59 & dag 60 – Maandag 13 & dinsdag 14 maart – De Spaanse weergoden

Als de depressie woestijnzand uit de Sahara oppikt en samen met de regen laat neerkomen spreekt men in Andalusië van ’lluvia con barro’ ofwel modderregen. De auto’s zitten onder een bruine waas en in ernstige gevallen worden ook de straten van een plakkerige bruine laag voorzien. Wij hebben dit fenomeen deze vakantie als eens meegemaakt en ook de afgelopen dagen was het weer raak. Maar geen nood, ook hier geldt: na regen komt zonneschijn, al ziet de verwachting er voor de rest van de week nog onzeker uit.

Dag 61 – Woensdag 15 maart – Nogmaals naar Ronda

Afgelopen week zijn we al driemaal in Ronda geweest, maar het oude stadsdeel hebben we daarbij nog niet nauwkeurig bekeken. En dat gaat vandaag gebeuren. Na de overvloedige regen van gisteren komt vanmorgen, tijdens het maken van het ontbijt, de zon al door. Ook hoor ik na een paar dagen van stilte ‘Woody Woodpecker’ oftewel onze camping kunstenaar weer druk bezig met zijn houtsculptuur. Goede voortekenen derhalve. Tegen half twaalf gaan we op stap en een kwartiertje later arriveren we bij de stadsmuur. Tot aan het einde van de middeleeuwen bestond Ronda alleen uit een kleine kern die op een rotspunt was gebouwd. Aan de achterzijde beschermd door een kloof, aan de zijkanten door een ravijn en dus was alleen aan de voorzijde een dikke muur nodig. We lopen door poort van ‘Karel V’ de oude stad binnen en komen vrijwel direct uit bij de eerste kerk en mogen deze tegen betaling van 1 euro bekijken. Daarna honderd meter verder nog een kerk en net aan de overkant van het plein volgt de derde en grootste kerk van de stad. Nadat we drie kerken hebben bekeken vinden we dat wel genoeg voor vandaag en lopen na de koffie kriskras door de nauwe straatje tussen de toeristen om alles in ogenschouw te nemen. Na nog een paar foto’s van de brug en de kloof en een pizza in een restaurantje gaan we weer richting camping. Met het gevoel dat we Ronda goed op ons netvlies hebben gekregen nestelen we ons weer in het zonnetje naast de camper.

Dag 62 – Donderdag 16 maart – Vertrek uit Ronda

Aanvankelijk was het de bedoeling om één week op camping El Sur van Ronda door te brengen. Het natte weer van de afgelopen dagen heeft er voor gezorgd dat ons verblijf met twee dagen is verlengd. Ondanks dat het weer vandaag nog niet optimaal is gaan we toch maar verkassen naar een volgende etappeplaats. Dat zou aanvankelijk de camperplaats van Benarrabá zijn, omdat van daaruit een wandeling is gepland. Bij het bestuderen van de wandelroute zag ik dat er halverwege een kleine camping is, camping Genal in het gehucht Jubrique. Zeker bij grote kans op regen heeft een camping onze voorkeur boven een camperplaats op hoogte. Vandaar dat we op de gok naar camping Genal zijn getuft. Bij aankomst bleek het hek open maar was er verder niemand te bekennen. Een rondje over de camping om de het sanitair te inspecteren en te controleren of er stroom voorhanden was deed ons beslissen om de camper op het verder lege campingterrein te installeren. Even later kwam de beheerster opdagen en konden we inschrijven en niet te vergeten ook betalen. Volgens haar zou het met het weekend wel drukker worden en dan wordt ook het internet van het restaurant ingeschakeld, zodat er wifi beschikbaar komt.

Dag 63 – Vrijdag 17 maart – Rondwandeling naar Benarrabá

Gisteravond was het bewolkt en vannacht heeft het enige tijd geregend. Tot zover is de weersvoorspelling dus uitgekomen en nu maar hopen dat dit ook voor vandaag het geval is en we dus met droog weer kunnen wandelen. Om half twaalf, bij ons vertrek voor de rondwandeling naar Benarrabá, ziet het er goed uit en kunnen we met blote armen op pad. De route gaat op de heenweg langs een gemakkelijk beloopbaar track dat wel steeds omhoog gaat. Het is inmiddels half maart en in Spanje volop lente getuige de overvloed aan bloemen en bloeiende bomen langs het track. Bij Benarrabá aangekomen worden we dwars door het dorpje geleid en proeven we de sfeer van een typisch Spaans bergdorp met witte huizen en smalle straatjes waarbij gemeentehuis, kerk en restaurantjes natuurlijk niet ontbreken. De tocht door het dorp wordt afgesloten met een bezoekje aan het kerkhof waar het een fleurige boel is als gevolg van een overvloed aan (plastic) bloemen. Op de terugweg naar de camping dalen we buiten het dorp eerst af het dal in waarna een afwisselende wandeling, eerst langs een beek en het laatste deel langs de Rio Gemal opnieuw langs een zee van bloemen voert. Thuisgekomen op de camping blijkt dat er nog geen nieuwe campinggasten zijn bijgekomen en dus kunnen we ook vanavond nog van een heerlijke rust genieten.

Dag 64 – Zaterdag 18 maart – Op de toeristische toer

Het plaatsje Casares ligt maar een stukje van de kust en ter hoogte van Estepona. Mede daarom is het erg in trek bij toeristen die tijdens hun strandvakantie aan de Costa del Sol ook wel eens iets van het ‘authentieke Spanje’ willen zien. En daar is het fotogenieke Casares uitermate geschikt voor. Op onze route naar Gibraltar komen we er langs, dus kunnen we dit ‘pareltje’ ook gemakkelijk meepikken. Casares heeft een mooie camperplaats bij het toeristenbureau, maar de weg erheen is wel een uitdaging. Eerst vanaf de camping bij Jubrique langs een smalle kronkelweg terug, omhoog naar Algatocin en dan volgt een weg met een asfaltkwaliteit die we eerder in Spanje nog niet hebben meegemaakt. In een slakkengangetje zigzaggend langs de kuilen en los gruis wordt ook deze uitdaging overwonnen, zodat we de camper aan het begin van de middag naast het in het weekend gesloten toeristenbureau kunnen parkeren. Een prima plek met mooi uitzicht op de omgeving en ook op Casares, dat ogenschijnlijk binnen handbereik ligt. Te voet naar Casares blijkt een wandeling van een paar kilometers omdat tussen de camperplaats en het op een rots gelegen oude centrum een flinke kloof gaapt. Dat was ook precies de reden waarom de Moren hier in het verleden een versterkte vesting hebben gebouwd. Pas in 1485 moest men het veld ruimen voor alweer de Spaanse reconquistas en men gaat er prat op dat hier ook de overgave voor het gebied rond Ronda is getekend. Casares is ook de geboorteplaats van Blas Infante, die als de ‘vader’ van Andalusië wordt beschouwd. Wat men hier precies onder moet verstaan wordt ons niet duidelijk, maar zeker is wel dat men er trots op is getuige het grote aantal borstbeelden en verwijzigen die we in het straatbeeld aantreffen. Tevreden keren we terug naar de prima overnachtingsplaats.

Dag 65 – Zondag 19 maart – Weer eens een zondagswandeling

Vanmorgen blijkt het, net als gisteren, weer eens stralend weer. En dat komt goed uit want op weg richting Gibraltar willen we nog een wandeling maken. Op zeven kilometers buiten Casares wordt de camper aan het begin van een kloofwandeling neergezet. Het eerste stuk dalen we af door een smalle kloof met prachtige rotspartijen aan beide zijden. Uitdagend en af en toe ook wel inspannend, want het is niet altijd duidelijk waar het pad verder gaat en de keien zijn soms best wel groot. Daarna buigt de route af richting het noordwesten en loopt het gemakkelijker. Na een tijdje zien we Casares strategisch gelegen op de hoge rots. Vanaf hier volgt een smal paadje dwars door het open land en is het vooral uitkijken om niet in de uitwerpselen van het loslopende vee te trappen. Na bijna vier uur onderweg zijn we terug bij de camper en vangt de rit naar de volgende camping aan. Gibraltar zelf heeft geen camping of camperplaats dus blijven we op ongeveer vijf kilometers vóór de rots ‘steken’ bij camping  SurEuropa, waar een hulpvaardige beheerder ons op de krappe staanplaats dirigeert.

Dag 66 – Maandag 20 maart – Dagje rust

Vandaag weer even bijkomen op deze rustige camping. Het terrein waar we op staan is eigendom van de organisatie Asansull die, met een drietal vestigingen, zich toelegt op de verzorging van mensen met een verstandelijke beperking. De camping is een onderdeel waar mensen een dagbesteding vinden. Voldoende personeel dus om te zorgen dat de camping er schoon en netjes uitziet. Dit wordt bovendien in de hand gewerkt doordat er maar een viertal campers en even zovele tentkampeerders van de camping gebruik maken. Het zonnetje schijnt fel, dus gaat de zonneluifel uit. Tegen de avond stap ik op de fiets om de omgeving te verkennen. Tijdens mijn militaire diensttijd ben ik met de marine in Gibraltar geweest. Dat was zo’n 45 jaar geleden toen dictator Franco in Spanje nog aan de macht was en de grens tussen Spanje en Gibraltar hermetisch was afgesloten. Inmiddels is er heel wat veranderd. De grens is open en dagelijks pendelen zo’n twintigduizend Spanjaarden richting de rots om er te werken. Het plaatsje La Linea de Concepción is daarmee ook fors gegroeid, al is dat nogal chaotisch tot stand gekomen. Het oude centrum rond het centrale plein is wel aardig, maar daaromheen is het, naar onze begrippen, een haveloze chaos. Bij de grens aangekomen zie ik dat ook Gibraltar er nu anders uitziet dan in mijn herinnering. Een hele serie hoge flats ‘sieren’ de skyline waar het vroeger gemoedelijke laagbouw betrof. Bij de grensdoorgang wurmen zich rijen auto’s in en uit het door de Britten ‘bezette’ deel van Spanje. Een beetje de drukte omzeilend fiets ik weer terug naar de camping.

Dag 67 – Dinsdag 21 maart – Aapjes kijken

Vandaag gaan we een rondwandeling door Gibraltar maken. Natuurlijk vooral ook om de legendarische apen te bekijken die zich daar sinds mensenheugenis ophouden. Een legende wil dat zolang er apen op de rots aanwezig zijn, Gibraltar in handen van de Britten zal blijven. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog het apenbestand tot zeven stuks bleek gedaald heeft Winston Churchill een nieuwe lading Berberapen uit Noord Afrika laten overkomen. Na een klein halfuurtje fietsen melden wij ons bij de grens, waar we na vertoon van paspoort, met fiets en al de grens en de daar vlak achter gelegen landingsbaan passeren. Vlak voor de oude toegangspoort parkeren we de fietsen en gaan te voet verder. De toegangspoort was vroeger de enige toegang tot Gibraltar over land en vormt onderdeel van een imposant verdedigingswerk waarmee de Britten gedurende drie eeuwen verschillende belagers van zich af wisten te houden. En, zoals we van Britten gewend zijn, zijn ze daar best trots op. Vlak daarop ligt Main Street, de drukke winkelstraat waar je tegenwoordig over de hoofden van de toeristen kunt lopen en die nu heel wat drukker is dan toen ik er 45 jaar terug was.

Zuidwaarts lopend komen we langs de marinehaven en de verschillende batterijen waarmee de zeezijde van de 425 meter hoge rots werd beschermd. Uiteindelijk maakt de weg een scherpe bocht waarna de klim naar de rots begint. Hier worden we direct met weer een ‘nieuwigheid’ geconfronteerd: betalen voor je de ‘upper rock’ op mag. Gelukkig gaat het om een symbolisch bedrag, waarna de voettocht verder omhoog kan, richting de apen. Onderweg moeten we goed uitlijken voor de vele busjes met dagjesmensen die ons op de smalle weggetjes achteropkomen. Bij de voederplaats van de apen aangekomen is het een drukte van belang. Volop apen en evenzo volop mensen, zodat het niet duidelijk is wie er naar wie kijkt. Nadat Aukjes ‘fotorolletje’ zowat vol is maken we de toer verder af. Andere toeristische attracties zoals de tunnels uit de Napoleontische tijd en de tweede wereldoorlog, slaan we over zodat we beneden gekomen tijd en geld overhouden voor een heerlijke ouderwetse Engelse Fish & Chips met bijbehorende grote Lager. Vervolgens zoeken we de fietsen weer op en mengen ons in het drukke verkeer. Er is zojuist een vliegtuig geland waardoor de weg die de landingsbaan kruist is afgesloten en het verkeer is vastgelopen. Nadat deze hobbel is overwonnen en de grenscontrole is gepasseerd zoeken we een rustige route langs de kust om huiswaarts te rijden.

Dag 68 – Woensdag 22 maart – De balans opmaken

Met nog iets meer dan drie weken vakantie voor de boeg, waarbij ook voldoende tijd voor de thuisreis moet worden gereserveerd, wordt vandaag de balans opgemaakt. Al snel blijkt dat we te weinig vakantiedagen hebben, of een te vol programma, afhankelijk van wat je als uitgangspunt neemt. Besloten wordt om een deel van het programma naar volgend jaar door te schuiven. Vanaf hier gaat de rit naar Olvera, vervolgens naar Humillardero en daarna richting Granada dat zeker niet mag worden gemist. Genoemde plaatsen zijn hoger gelegen en liggen meer in het binnenland, waardoor ze niet zo geschikt waren om in de koude maanden te bezoeken. Het is nu inmiddels voorjaar en omdat onze route huiswaarts ook in die richting gaat, hoeven we niet veel om te rijden.

Dag 70 – Vrijdag 24 maart – Even bijkomen

Het weerbericht geeft voor vandaag een temperatuur van minder dan tien graden aan. Gelukkig blijkt het wel droog en ook zo nu en dan ook best zonnig. Zodra het zonnetje even achter de wolken verdwijnt zakt het temperatuurgevoel zodanig dat we weer naar binnen duiken. Een wasje draaien kan er nog net af maar voor de rest houden we ons vandaag koest.

Dag 71 – Zaterdag 25 maart – Olvera en omgeving bekijken

Vanmorgen blijkt het wisselend bewolkt, met 13 graden niet echt koud maar er staat wel een behoorlijk straffe wind. Goed genoeg dus om er op uit te trekken voor het maken van een rondwandeling vanaf de camping. De route die van wikiloc is gedownload gaat betrekkelijk dicht langs het stadje Olvera. Een goed gelegenheid om de route aan te passen zodat we twee vliegen in één klap kunnen slaan. Vanaf de camping op de heuvel lopen we eerst omlaag en een stuk langs de grote weg, maar daarna slaan we rechtsaf een pad op dat ons tussen de heuvels door voert. Rondom ons en tot in de verte groene aanplant van olijven en andere bomen, die gezamenlijk een mooi groen landschap opleveren. Met een grote boog belanden we uiteindelijk bij het voormalige treinstation van Olvera, dat morgen ons startpunt wordt voor de fietstocht langs de Via Verde de Sierra. Van een afstand is het op een hoge rots gelegen historische centrum van Olvera al te zien. Dat wordt ons volgende doel natuurlijk. 

Inmiddels is het siësta tijd en zodra we het plein met daarop de kerk van Nuestra Seňora de la Encarnación en de toegang tot het Arabische kasteel bereiken, blijkt alles op slot. Volgens onze info is in Olvera en omgeving al zeker tweeduizend jaar sprake van bewoning maar nu wij er zijn blijkt het jammer genoeg uitgestorven. Met een paar foto’s als bewijs dat wij er echt zijn geweest vervolgen we onze weg dwars door het langgerekte witte stadje. Ook hier zie je rond deze tijd maar een enkeling op straat. Na nog een paar saaie kilometers langs de grote weg bereiken we tegen half vijf weer de camping, waar een heerlijk goudgele versnapering op ons wacht.

Met prachtig weer rijden we over een mooi pad waarvan het eerste stuk zelfs geasfalteerd is. Al snel volgt het ene na het andere tunneltje waarvan sommige honderden meters lang zijn. Anders dan meestal het geval, slingert het pad behoorlijk en zitten er ook flinke bulten in. Het is duidelijk dat men indertijd geen hogesnelheidslijn voor ogen had. Na ruim vijftien kilometers en twee stationnetje verder zijn we een paar honderd meter gedaald en is het tijd voor de terugweg. Nu gaat het weer omhoog en bovendien staat er een fikse wind die we pal tegen hebben. Met een voldaan gevoel, na in totaal 30 tunneltjes en tweemaal een viaduct wordt het beginpunt weer bereikt.

Dag 73 – Maandag 27 maart – Nog een dagje op de camping.

Na een dag met stralend weer trok gisteravond de lucht dicht en volgde storm en regen. Het waaide zo hard dat de schotelantenne niet op de satelliet gericht kon blijven, zodat TV niet mogelijk bleek. Vanmorgen is de rust weergekeerd en wij besluiten om vandaag ook een rustdag in te lassen voordat we weer gaan verkassen.

Dag 75 – Woensdag 29 maart – El Caminito del Rey.

Een van de bekendste wandelattracties van Andalusië is El Caminito del Rey, de wandeling door de kloof van El Chorro. Omdat er veel belangstelling voor is en per dag maar een beperkt aantal wandelaars worden toegelaten hebben we afgelopen weekend via internet al kaartjes gekocht. De komende tijd bleek vrijwel volledig uitverkocht maar gelukkig kunnen we vandaag om half vijf nog terecht. De kloof ligt op ruim veertig kilometers van onze camping in Humilladero en we willen zeker niet te laat komen dus trekken we er de hele dag voor uit. De rit erheen is vanwege het berglandschap al de moeite waard. Bij het startpunt in Ardales aangekomen blijkt er voor de camper geen parkeerplek beschikbaar. Dus rijden we door naar het eindpunt in het dorp El Chorro hetgeen nog een vijftien kilometers langs een smalle en bochtige weg betekent. Gelukkig blijkt parkeren vlakbij El Chorro geen probleem. Omdat de wandeling maar in één richting wordt gelopen is er voor busvervoer vanaf de finish naar de start gezorgd. Wij maken daar nu ook gebruik van en in een overvolle bus kronkelen we terug naar de start. Veel te vroeg wandelen we langs de aanlooproute naar het punt waar het eigenlijke pad begint en ook de kaartcontrole plaatsvindt. Bijna twee uur te vroeg probeer ik of we misschien wat eerder mogen starten dan onze kaartjes aangeeft. Geen probleem en even later wordt er een helm op het hoofd gezet waarna het avontuur kan beginnen. Na de renovatie van het wandelpad is de wandeling voor een ieder een makkie, maar de uitzichten onderweg zijn nog steeds spectaculair. Vooral het eerste en het laatste stuk, het begin en het eind van het pad maakt het zeer de moeite waard en tevreden keren we aan het begin van de avond terug op de camping.

El Caminito del Rey

El Caminito del Rey, het Koningspad, is een spectaculair wandelpad met een totale lengte van 7,7 km (waarvan 4,8 km ‘aanlooproute’) in de Desfiladero de los Gaitanes-kloof ten noorden van Malaga. Nadat het pad sterk in verval was geraakt, had het lange tijd de bedenkelijke titel van ‘gevaarlijkste wandelpad van Europa’. Het pad werd in 1992 afgesloten maar daarna vonden nog vijf mensen de dood. Dankzij een groot renovatieplan is El Caminito del Rey volledig hersteld en in 2015 weer heropend. Er zijn wandelaars die zeggen dat het Koningspad vòòr de renovatie in 2015 een stuk spannender was. Voor ervaren bergwandelaars is dat zeker waar: de vervallen staat van het pad maakte van de route een avontuurlijke speeltuin die moeilijk te overtreffen was. Nóg avontuurlijker werd het toen het pad in 1992 tot officieel verboden terrein werd verklaard. Dreigen met boetes van 6.000 euro per overtreding was voor veel klimmers (en mensen met doodsverachting) echter geen enkel beletsel het pad toch te betreden. Feit is echter dat de route door erosie en vallend gesteente steeds gevaarlijker werd en er daadwerkelijk doden waren te betreuren. Een grondige opknapbeurt van het vervallen wandelpad was de enige oplossing. Sinds de heropening is de Caminito de Rey voor een grote groep mensen toegankelijk en daardoor inderdaad minder avontuurlijk. Minder spectaculair zijn de uitzichten echter zeker niet.

Geschiedenis van het pad

Het pad is oorspronkelijk nooit bedoeld als toeristische attractie, maar rond 1901 aangelegd om het transport van goederen en personeel voor de bouw van energiecentrales tussen de Choro- en de Gaitanejo watervallen makkelijker te maken. Na vier jaar bouwtijd werd in 1905 de route officieel geopend en kreeg de naam Camino de los Balconcillos. Koning Alfonso XIII van Spanje gebruikte het pad in 1921 bij de inhuldiging van de dam Conde del Guadalhorce. Het pad heeft aan die inhuldiging zijn huidige naam te danken: El Caminito del Rey.

De renovatie

Nadat in 2007 was overeengekomen dat het Koningspad hard aan een opknapbeurt toe was, begon men in 2014 met de daadwerkelijke renovatie. Er werd bijna een jaar aan gewerkt en de uiteindelijke kosten bedroegen in totaal zeven miljoen euro. De Caminito del Rey is nu een veilig wandelpad dat 100 meter boven de Rio Guadalhorce door het ravijn van de Desfiladero de los Gaitanes loopt. Het pad zelf is van hout. Een glazen platform maakt het zicht naar beneden nog spectaculairder.

De route is in de zomer van maandag t/m zondag geopend tussen 10.00 en 17.00 uur. Reken op 2,5 tot 3 uur om de hele pad rustig te kunnen lopen. Bij een wind van boven de 35 km/u is het pad gesloten. Slippers zijn verboden, trek dus gewoon een paar fatsoenlijke wandelschoenen aan. Tegenwoordig mag het pad nog maar in één richting worden belopen, van El Ardales (noord) naar El Chorro (zuid). Aan het einde van de route staat een bus klaar om je voor iets meer dan € 1,50 naar het startpunt terug te brengen.

Dag 76 – Donderdag 30 maart – Antequera bekijken

Ons laatste grote doel van deze vakantie is Granada met zijn overbekende Alhambra. Op weg erheen willen we nog een paar ‘pareltjes’ meepakken, een ervan in Antequera op minder dan twintig kilometers van Humilladero. Antequera is met 30000 inwoners de grootste plaats van streek en als gemeente qua oppervlakte een van de grootste van heel Spanje. Antequera is strategisch gelegen met uitzicht over grote vruchtbare vlakten. Vroeger waren agrarische producten de belangrijkste bron van inkomsten maar tegenwoordig is dat het toerisme dat elk jaar nog toeneemt. Het gebied was al in de oudheid bewoond en ook de Moren hebben er eeuwen lang de scepter gezwaaid. Antequera kent dan ook vele historische gebouwen. Wij gaan eerst even bij de Lidl langs en parkeren daarna op de prima camperplaats tegenover het gerechtsgebouw. Te voet gaat het daarna richting het centrum waarbij we langs het gemeentehuis komen dat vroeger een klooster is geweest. Terwijl wij even een kijkje op de binnenplaats nemen wenkt een vriendelijke bewaker dat de boel best bekeken mag worden en gaat ons voor de trap op, waar hij de raadskamer voor ons opent. 

Na nog wat rondkijken en Spaanse teksten van onze gastheer gaat het verder tot bij het VVV. Dat blijkt niet alleen tegen de gewoonte tijdens de siësta geopend, maar een enthousiaste medewerker helpt ons met kaart en aanwijzingen op weg voor de rest van onze middagbesteding. Wij kiezen voor een bezoek aan de alcazaba, het oude fort, met naastgelegen kerk. Voor een gering bedrag mogen we het hele fort bekijken dat na restauratie in goede staat verkeert. Ondersteund door een audio-gids en prima weertje bekijken we alles, met bovendien fraaie uitzichten op de stad en de omgeving. 

Het is al laat in de middag als we op zoek gaan naar de dolmen, de prehistorische begraafplaatsen, vlak naast de stad. Dolmen Viera valt tegen maar dolmen Menga is enorm van afmetingen en erg indrukwekkend. We lopen in een ruimte van naar schatting 3 meter hoog, zes meter breed en vijfentwintig meter diep. Indertijd heeft men hun beste beentje voorgezet om de gigantische stenen op zijn plaats te krijgen. Na afloop volgt nog even een bezoek aan het naastgelegen kerkhof, maar nog maar net binnen wordt via luidsprekers op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt dat het sluitingstijd is. De doden willen kennelijk rusten, al zou het wel fijn zijn indien dit minder indringend kenbaar wordt gemaakt. Inmiddels is het voor ons ook tijd om een overnachtingsplaats te zoeken en we lopen dwars door de stad weer terug naar de camper. Nu volgt nog een ritje van 16 kilometers naar de camperplaats van El Torcal, maar daar vertel ik morgen over.

Dag 77 – Vrijdag 31 maart – El Torcal

Een stukje ten zuiden van Antequera ligt het natuurreservaat Torcal de Antequera. Het is gevormd in een periode dat het gebied deel uitmaakte van een zeearm, die de Atlantische oceaan met de Middellandse zee verbond. Het op de zeebodem gevormde kalksteen is later omhoog geduwd en door erosie zijn grillig gevormde rotsformaties ontstaan. Dit bizar aandoende landschap vormt tegenwoordig een toeristische trekpleister van de eerste orde. Je mag er met een camper overnachten, maar dan moet er natuurlijk wel een plaatsje beschikbaar zijn. Dat is dan ook de reden dat wij er gisteravond naar toe zijn gereden. Op het moment dat wij om even na zeven uur arriveerden stonden er nog twee andere campers en de rest van het gebied was uitgestorven. Een minstens zo belangrijke factor is het weer. Op een hoogte van 1300 meter kan het er het hele jaar guur en mistig zijn met in de winter ook nog sneeuw. Toen wij arriveerden was het windstil en gisteravond maakten we zonder jas aan nog een ommetje in de omgeving. Heerlijk die rust onder een heldere sterrenhemel. 

Na een rustige nacht gaan we vandaag, voordat de drukte ongetwijfeld losbarst op stap. Ook vandaag belooft het een stralende en windstille dag te worden. Tijdens de prachtige wandeling tussen de rotsblokken door en met zo nu en dan een klimpartijtje, genieten we van telkens wisselende beelden en vooral van de rust. Pas tegen het einde komen busladingen kakelende schoolkinderen ons tegemoet. En wat praten betreft geldt ook in Spanje: jong geleerd is oud gedaan. We drinken na afloop nog een bakkie koffie in het zonnetje, waarna de camper wordt gestart om te vertrekken. Inmiddels zijn alle parkeerplekken bezet met auto’s en bussen en zodra wij wegrijden is het direct: opgestaan is plaats vergaan. De rit naar Granada die nu volgt verloopt voorspoedig. Om twee uur melden we ons bij camping Reina Isabel, even ten zuiden van Granada. Er blijkt nog slechts 1 plek beschikbaar, maar bij onze inspectie blijkt deze zo klein en slecht dat wij het hier voor gezien houden. Met een boog om Granada heen rijden we naar een camping ten noordoosten van de stad. Hier blijkt plaats genoeg en niet lang erna zitten we daar heerlijk in het zonnetje.