Een paar jaar terug heeft Aukje een programma voor een rondreis door Noord- en West-Frankrijk gemaakt. De afgelopen jaren hebben steeds een stukje ervan uitgevoerd en vorig voorjaar zijn we in het Zuidwesten van Bretagne gestopt. Dit voorjaar gaan we daarom verder waar we gebleven zijn en willen in ongeveer vijf weken de uiterste westpunt van Bretagne gaan onderzoeken.

Dag 1 – Zaterdag 28 mei – Op naar Frankrijk.

Over het weer hebben we vandaag niet te klagen. Steeds een zonnetje en alleen tegen de avond een beetje dreigende lucht met hier en daar een spetter. In Parijs op slechts een paar honderd kilometers naar het zuidoosten heeft het vandaag gestortregend. ’s Avonds kijk ik naar de Champions League finale terwijl Aukje lekker buiten zit te chillen.

Dag 2 – Zondag 29 mei – De tweede etappe.

Gisteren hebben we ruim vierhonderd kilometers gereden en voor vandaag staat ons een rit van honderd kilometer korter door Normandie te wachten. Afgelopen nacht is het droog gebleven en vanmorgen is het nog een beetje nevelig. Rond kwart over elf verlaten we de camping en rijden over de A28 naar Rouen. Daar dwars de stad door en vervolgens over lokale wegen via Lisieux richting Caen. Onderweg is het weer opgeklaard en met het zonnetje erbij ziet het Normandische landschap er in deze tijd van het jaar prachtig uit. Volop bloeiende planten in een mooi groen heuvelachtig landschap. Vanaf Caen verder over de A84 snelweg tot we onze etappeplaats Villedieu les Poêles bereiken. Het is even na vier uur als we ons melden bij camping Les Chevaliers de Malte. De camping ligt vrijwel midden in het stadje maar ook in een groen dal zodat we weinig last hebben van verkeerslawaai. Wat minder hoge bomen dan op de vorige camping maar verder prachtige plekken. Na het eten gaan we nog even te voet het stadje verkennen. Vroeger stond het stadje bekent als koperstad en thans zijn er nog een drietal klokkengieterijen. Het centrum van het stadje, dat nog geen vierduizend inwoners telt, wordt gevormd door de Place de Chevaliers de Malte en de kerk die gewijd is aan de Notre Dame. De ridders van de Malthezer orde met het bekende Malthezer kruis, die aanvankelijk in Jeruzalem een ziekenhuis voor pelgrims bestierden, hebben hier in de twaalfde eeuw ook een ziekenhuis gesticht en zo kreeg de plaats de naam Villedieu (stad van God). Toen het stadje zich later tot industriestadje ontwikkelde werd het bekend van de kachels die er werden gemaakt. Vandaar werd er aan de naam: les Poêles toegevoegd.

Dag 3 – Maandag 30 mei – Bretagne in.

Ook afgelopen nacht geen regen, en dat terwijl de rest van Frankrijk en ook België en Duitsland gebukt gaat onder wateroverlast. Vandaag weer vijftig kilometer minder te rijden dan gisteren. Met voor het resterende traject nog ruim voldoende diesel in de tank gaan we om kwart voor elf weer op weg. Het weer is vandaag een kopie van gisteren en na een half uurtje zien we in de nevels gehuld de Mont St. Michel liggen. Over goede wegen gaan we verder richting Saint-Brieuc en vandaar steken we de punt van Bretagne over. In Pleyben, op ongeveer tien kilometer van ons doel voor vandaag, stoppen we bij de Lidl om voor ongeveer een week inkopen te doen. In Châteaulin aangekomen wacht ons een luxe probleem. Er zijn twee campings waar we uit kunnen kiezen en alle twee hebben zo hun sterke punten maar ze voldoen beiden aan onze wensen. Uiteindelijk rijden we naar camping La Pointe dat even buiten het stadscentrum van Châteaulin ligt. De camping is in deze tijd vrijwel leeg zodat we een plek waar in het hoogseizoen vier families staan voor onszelf mogen gebruiken. Als we hier niet rustig staan dan weten we het niet meer.

Dag 4,5 en 6 – Dinsdag 31 mei, woensdag 1 en donderdag 2 juni – De omgeving verkennen.

De komende dagen doen we het rustig aan. Dinsdagmorgen genieten we overdag in lekker zonnetje en tegen de avond maken een rondwandeling van vijf kilometer vanaf de camping. Woensdag rijden we op de fiets naar het centrum van Châteaulin op ongeveer 2 kilometer. Bij het VVV horen we dat er hier niet zoveel te zien is (en dat vertelt men niet zo snel) dus beperken we ons tot een rondwandeling door het centrum, een bezoekje aan de Chapelle Notre Dame (die buiten het hoogseizoen gesloten blijkt), het plaatselijke kerkhof en de Eglise St-Idunet. Donderdagmorgen rijden we opnieuw naar het centrum en bezoeken we de plaatselijke weekmarkt. Het valt ons daarbij op dat de markt maar matig wordt bezocht en bovendien dat de prijs van groente en fruit behoorlijk pittig is en de kwaliteit erg mager. We kunnen hiervoor daarom beter naar de supermarkt. Nog steeds verbazen we ons over het weer. We hadden vooraf niet durven denken dat we hier van regen verschoont zouden blijven terwijl het weer bijna overal elders zo van slag is.

Het kanaal van Nantes naar Brest.

Al met al toch een prestatie van formaat en het is daarom wat sneu dat kort na de opening het vervoer per spoor het won van de vrachtscheepjes die zich door de talloze sluisjes van ca. 30x4 meter moesten wurmen. Het kanaal raakte in onbruik en dus in verval. De laatste tijd probeert men het kanaal weer een functie te geven, ditmaal voor het toerisme, en is er dus weer werk aan de winkel om de verouderde boel op te knappen.

Dag 7 – Vrijdag 3 – Juni – Op de fiets naar Pleyben.

Dit is een in Kersonton steen uitgehouwen groep afbeeldingen van het leven  van Jezus en dateert uit 1555. Het geheel staat op een grote voet met erboven een triomfboog met een aantal kruisen. De deur van de kerk van Saint Germain die er vlak achter ligt staat open dus ook daar nemen we een kijkje. Het interieur van de kerk, die uit de 16e eeuw stamt, doet erg authentiek aan en bevat een schat aan oude beelden.

Ons volgende doel is van een heel andere orde: de chocolade fabriek van Chatillon. Hier kun je het fabricage proces van bonbons en ander chocoladeproducten zien en middels een video presentatie wordt de hele productieketen van de plant tot aan het eindproduct duidelijk uit de doeken gedaan. De specialiteit van Chatillon is de Florentin, een chocolaatje met verschillende soorten vullingen die toevallig vandaag in de fabriek van de lopende band komt. Na afloop worden we natuurlijk door de winkel geleid en met wat Florentins en andere bonbons keren we huiswaarts. Voor de terugweg heeft Aukje de voorkeur voor een route langs het kanaal. Wel gemakkelijk omdat deze nagenoeg waterpas loopt maar ook aanzienlijk langer zodat al het bijna zeven uur is als we de camping op rijden.

Dag 8 – Zaterdag 4 juni – Een dagje nagenoeg niets doen.

Na de inspanningen van gisteren doen we het vandaag rustig aan. Alleen een broodje bakken en een rondwandeling tegen de avond om het eten te laten zakken is iets waar we niet veel woorden aan hoeven te besteden.

Dag 9 – Zondag 5 juni – Rondje Ménez-Hom.

Op het schiereiland van Crozon, waar we momenteel in de buurt zijn, ligt een massief van zwarte steen met een oppervlakte van ongeveer 60 vierkante kilometer. Het topje ervan vormt de heuvel Ménez-Hom, een oude vulkaan, die 330 meter hoog is en vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over het schiereiland en de nabijgelegen zee. Om er te komen halen we de fietsen weer van stal voor een ritje van ruim twaalf kilometers. Ook ditmaal heeft men wat bulten op het traject gestrooid zodat we onderweg al aardig zweten voordat we aan de rondwandeling kunnen beginnen. Vandaag is het drukkend warm en heiig, al slaagt in de loop van de middag de zon er in om steeds vaker door te komen.We volgen al wandelend de Route Panoramique die in ongeveer 10 kilometer een rondje om de heuveltop maakt. Halverwege wijken we even van de route af om via een steile klim naar de top te gaan. Boven gekomen is het aardig druk met dagjesmensen want vanaf de andere kant kun je met de auto ook boven komen hetgeen de meeste slimmerds dan ook hebben gedaan. Doordat de helling niet erg steil is en er geen bomen staan wordt Menez-Hom ook vaak gebruikt door parapenters. Wij gebruiken de top voor onze lunchpauze. Aukje maakt natuurlijk ook foto’s maar weer het zit haar een beetje tegen en er komen vandaag dus geen kraakheldere opnamen uit haar toestel rollen. Na de wandeling, die zeker de moeite waard was, vangen we weer de terugreis aan. Ook nu komen we de hellinkjes onderweg weer tegen zodat we thuisgekomen voldaan achter een pilsje zakken en terugkijken op een leuke zondagmiddagbesteding.

Dag 10 – Maandag 6  juni – Op pad naar onze volgende camping.

Rond het middaguur rijden we eerst naar het centrum van Châteaulin voor de boodschappen en daarna tuffen we rustig door het glooiende Franse land naar Telgruc-sur-Mer. Ook hier weer twee campings waar we uit kunnen kiezen en doordat de campings naast elkaar liggen kunnen we te voet eerst de ene en daarna de andere inspecteren. Beide campings liggen tegen een heuvel hetgeen inhoudt dat steeds moet klimmen en dalen als je bijvoorbeeld even naar het sanitairgebouw moet. Wij kiezen voor camping Le Panoramic die het dichts bij zee ligt en ook de rustigste is met bovendien erg mooie staanplaatsen. Met nog meer privacy dan op de vorige camping en met het huidige prachtige weer waan je jezelf hier als God in Frankrijk.

Dag 11 – Dinsdag 7 juni – Rondwandeling naar het westen.

Weer wat verder bereiken we een mooi afwisselend kustpad dat we de rest van de wandeling volgen totdat we weer bij de camping terug zijn. Al met al een prachtige en afwisselende wandeling die ons met een voldaan gevoel de luie stoeltjes bij de camper doet opzoeken.

Dag 12 – Woensdag 8 juni – Even gas terugnemen.

Dag 13 – Donderdag 9 juni – Rondwandeling naar het zuidoosten.

Ook vandaag belooft het weer warm te worden. Onze wandeling voor vandaag is echter een stukje korter dan de vorige en we hoeven ook minder te klimmen en te dalen. Ook vertrekken we anderhalf uur vroeger. We lopen eerst naar het strand dat op een kleine kilometer vanaf de camping ligt. Het valt op dat het strand bij eb mega breed wordt en bij vloed geheel onder water verdwijnt. Het blijft op deze wijze in ieder geval wel schoon. Na een kilometertje langs de waterlijn zoeken we het GR34 kustpad weer op en volgen dat tot we na ongeveer vier kilometer het binnenland in buigen om met een boog de terugweg te aanvaarden. Een goed moment voor de koffiepauze.  Vanaf hier gaat de route over landweggetjes tot dat we het centrum van Telgruc-sur-Mer naderen. Omdat we dit gisteren al hebben bekeken besluit ik een alternatieve route achter het dorp om terug naar de camping te nemen. Een keuze waar we geen spijt van hebben en door Aukje als een bonus wordt gezien. Om half drie zijn we weer terug op de camping waar dezelfde boom van gisteren ons nu ook weer van de nodige schaduw voorziet.

Dag 14,15 en 16 – Vrijdag 10, zaterdag 11 en zondag 12 juni – Even afkoelen.

Na bijna twee weken met aaneengesloten prachtig weer komt de klad er een beetje in. Vrijdag, op de dag dat we eigenlijk naar de volgende camping zouden gaan, regent het vrijwel de gehele dag. Daarom besluiten we er op onze huidige camping nog een dagje aan vast te plakken en vermaken we ons binnen met een boek. Zaterdagmorgen is het bewolkt maar droog, dus goed weer om in te pakken. De rit van vandaag gaat nog een stukje verder het schiereiland van Crozon op, een ritje van ongeveer 18 kilometer. Onderweg vullen we nog even onze boodschappenvoorraad aan zodat we er weer een paar dagen tegen kunnen. 

Tegen de avond gaan we te voet het nabijgelegen badplaatsje Morgat, waartoe de camping eigenlijk onder valt, bekijken. Langs een voetpad verlaten we de camping via een achteruitgang en twintig minuten later zien we de zee voor ons opduiken. De lucht is inmiddels wel weer dichtgetrokken zodat Aukjes foto’s wat minder uit de verf komen dan zij zou willen. Op zaterdagavond is er niet veel volk langs de boulevard al zijn de meeste restaurantjes naar het schijnt wel goed bezet. We lopen tot aan de jachthaven en besluiten om te draaien als er zich weer regenspetters aandienen. Op de weg terug verwonderen we ons nog over de ludieke wijze waarop men een zendmast in het landschap heeft ingepast. De mast is voorzien van een nep bast en bovenin zijn takken aangebracht die er dichtbij uitzien als wc-borstels… maar van een afstandje lijkt het toch aardig geslaagd. ’s Avonds, tijdens de wedstrijd Engeland Rusland, begint het weer te regenen en ook zondagmorgen moet de luifel uit om een eitje buiten te kunnen bakken. Hoewel het later op de dag weer opklaart blijven we vandaag toch rond de camper scharrelen en maakt Aukje van de gelegenheid gebruik om de wasmachine van de camping uit te proberen.

Dag 17 – Maandag 13 juni – Beter ten halve gekeerd dan ten hele verregend.

Het weerbericht van MeteoFrance geeft voor de hele aanstaande week een voorspelling waar we niet mee uit de voeten kunnen. Gelukkig zit men er ook vaak naast, of valt het in ieder geval mee, zodat we niet hoeven wanhopen. Vanmorgen hebben ze het in ieder geval bij het rechte eind want we worden met een miezerregen op het camperdak wakker. Omdat we popelen om te gaan wandelen besluiten we om rond een uur of elf, gewapend met paraplu, toch op pad te gaan. Het kan immers zo maar opklaren. Het schiereiland van Crozon ziet er op de kaart uit als een mislukte oliebol, dat wil zeggen: langgerekt en met allerlei grillige uitsteeksels eraan. De wandeling van vandaag gaat naar de westkust van het uitsteeksel waar wij nu op verblijven. Eerst een stuk dwars over land en vervolgens langs de kust noordwaarts om tenslotte weer richting de camping af te buigen. We lopen over een leuk pad dat verderop niet is gemaaid zodat onze schoenen en broekspijpen flink nat worden van het natte gras. In de buurt van de kust aangekomen blijkt dat de lucht daar bovendien geheel is dichtgetrokken. Miezerweer met een zicht van minder dan 50 meter zijn niet de ingrediënten voor een mooie kustwandeling. We besluiten daarom de wandeling af te breken en keren langs een andere route terug naar de camping. Later op de middag wordt het alsnog droog maar dan is het al te laat om de wandeling alsnog te gaan doen.

Dag 18 – Dinsdag 14 juni – Op herhaling.

De volgende opvallende punt in zee (uitsteeksel van de oliebol) is Pointe de Dinan. Hier kun je ook met de auto komen dus is het wel wat drukker met dagjesmensen, hetgeen in de regel ook betekent dat het de moeite waard is om te bekijken. Aukje viert haar foto-lusten weer bot op een mooie rotspunt waarop in vroeger dagen zelfs een kasteel heeft gestaan (Chateau de Dinan) maar dat in de strijd met de tijd (en de elementen) geheel is verdwenen. Weer verderop langs de kust is deze wat meer beschut en daardoor ook meer begroeid. Vanaf onze lunchplek in de luwte zien we beneden de bootjes dobberen die daar zijn geparkeerd. Het laatste stuk van de wandeling lopen we langs binnenpaadjes die niet vaak worden gebruikt en waarbij we ons via een alternatief stuk langs moerasachtige gedeelten een weg moeten banen. Met de camping in zicht begint het ook te spetteren maar dat kan ons nu niet meer deren en met een voldaan gevoel keren we terug bij de camper.

Dag 19 – Woensdag 15 juni – Cap de la Chèvre.

Enorme partijen varens en bomen maken dat we soms door manshoge begroeiing ons een weg moeten banen. Bij de zuidpunt aangekomen is het onder invloed van de oceaan kaler. Hier levert de rotspunt van de Geitenkaap een paar mooie foto’s op en even verder is er een monument ter nagedachtenis aan de mensen van de Franse Marineluchtvaartdienst die in deze omgeving in het verleden zijn omgekomen. Bij een plaquette welke aangeeft dat hier op 18 september 1944 pas na hevige strijd Duitsers door de Amerikanen zijn verslagen bij de slag om Brest, houden we onze lunchpauze. Na de lunch gaan we langs de westkust noordwaarts en zien we hetzelfde landschap als tijdens de kustwandeling van gisteren. Het laatste stuk van de weg terug naar Saint-Hernot, waar onze fietsen staan, lopen we langs mooie door hoge plantengroei omgeven laantjes en komen we zo nu en dan bij verrassing door een gehuchtje met Bretonse huizen. Terug bij de fiets kiezen we voor het stuk naar de camping een omweg waarna we, terug op de camping, voldaan op onze stoeltjes neerzakken. Een prachtige wandeling met ditmaal geen spatje regen!

Dag 20 – Donderdag 16 juni – Klaarmaken voor vertrek.

Na twee wandeldagen (eigenlijk twee en half) doen we het een dagje rustiger aan en maken we ons klaar voor vertrek. ’s Morgens zorgt Aukje ervoor dat de was aan de lijn kan wapperen en ’s middags gaat ze te voet naar Morgat om foto’s te maken en ook om in de winkeltjes te sneupen. Ondertussen maak ik de verslagen van de afgelopen dagen waarbij (mede als gevolg van het EK-voetbal) een achterstand was opgetreden. Tegelijkertijd hou ik de TV in de gaten en zie Wales op het nippertje van Engeland verliezen.

De badplaats Morgat op loopafstand van de camping met boulevard en jachthaven.

Dag 21 - Vrijdag 17 juni – Verkassen naar Camaret-sur-Mer.

Nadat we weer voor een weekje boodschappen hebben en ook koffie hebben gedronken, rijden we de laatste paar kilometers naar de camping. Camping Le Grand Large ligt op een heuvelrug waardoor je vanaf de camping een prachtig uitzicht op zee en de plaats Camaret hebt. Er staat vandaag een stevige wind hetgeen ons doet besluiten de luwe kant van de camping op te zoeken. Nadat we ons hebben geïnstalleerd zijn we nog juist op tijd om iets bij de op de camping aanwezige snackbar te bestellen zodat we het vandaag lekker makkelijk kunnen doen en geen warme maaltijd gaan koken.

Dag 22 – Zaterdag 18 juni – Camaret-sur-Mer verkennen.

Volgens het weerbericht krijgen we twee dagen met goed weer en zal het daarna op maandag de hele dag regenen. Voor ons een reden om direct op pad te gaan. Vandaag gaan we het stadje Camaret-sur-Mer verkennen en voor morgen staat een rondwandeling over een van de punten van het schiereiland van Crozon op het programma. Vanaf de camping is het een kleine drie kilometer naar het centrum van Camaret. We gaan te voet en volgen het kustpad dat ons een prachtig uitzicht biedt op de jachthaven van Camaret en het waterfront daarachter. Bij het VVV horen we wat de belangrijkste bezienswaardigheden van het stadje zijn en daarop besluiten we eerst naar het havenhoofd te lopen. Op weg ernaartoe zien we een kapitaal aan jachten afgemeerd liggen in de haven en langs de waterkant een groot aantal restaurantjes. Opvallend is, dat er niet al te veel klandizie is hoewel het vandaag toch zaterdag is. Het havenhoofd wordt gevormd door een natuurlijk eiland en een dijk erheen die gelijk als weg dienst doet. Het eerste dat we zien is een scheepskerkhof, een verzameling oude houten schepen in staat van ontbinding. In plaats van ze af te voeren zijn ze tot bezienswaardigheid gepromoveerd. 

Vervolgens komen we bij een kapel uit het begin van de zeventiende eeuw die gewijd is aan Notre Dame de Rocamadour. Nu ligt Rocamadour in de Dordogne en dat is nu niet direct naast de deur. In de beschrijving bij de kapel wordt er echter wel een link naar gelegd maar noemt men ook een andere mogelijke aanleiding. De kapel is van binnen heel sober en het enige opvallende is dat er een paar scheepsmodellen in het middenschip aan een draadje hangen. De scheepsmodellen zijn geschonken door schipbreukelingen die indertijd zijn gered. Weer buiten gaan we naar de volgende attractie: de verdedigingstoren van Vauban. Nu kennen we Vauban al van een bezoek aan zijn kasteel in Bourgondië, een paar jaar geleden. Hij was in de tijd van Lodewijk XIV dé fortenbouwer van Frankrijk en heeft ook hier aan de westkust van het land zijn invloed doen gelden. Bijkomstig voordeel van zijn kennis op dit gebied was dat hij ook de zwakke plekken van de forten van de vijand door had, zodat de Fransen indertijd zonder veel moeite Maastricht in konden nemen. Maar ook Vaubans werk is onderhevig aan de tand des tijds en nu wij er zijn staat zijn toren in de steigers en is voor het publiek gesloten. Terug op het vaste land gaan we de kunstenaarswijk in. Hier moeten volgens een brochure van het VVV zo’n 17 ateliers zijn gevestigd. Wij zien echter hoofdzakelijk een wat mindere buurt en alleen van een enkel atelier is de etalage geopend. Ofwel men is hard aan het werk, ofwel men schat in dat wij niet tot de kooplustige clientèle gerekend mogen worden (hetgeen overigens juist is). Weer terug aan de haven overzien we het geheel nog eens waarna we vervolgens de thuisreis aanvaarden.

Dag 23 – Zondag 19 juni – Langs de verdedigingswerken uit de oorlog.

Omdat we best wel een flinke wandeling voor de boeg hebben rijden we vandaag met de fiets naar het centrum van Camaret. We stallen de fietsen bij het VVV en stuiten direct op de zondagmarkt langs het waterfront. Een braderieachtig gebeuren waarbij behalve etenswaren ook diverse kunstenaars hun producten aan het publiek ten toon spreiden. Leuk om er langs te lopen maar we zien geen items die ons tot kopen doen besluiten en al helemaal niet zodra we de bijbehorende prijzen onder ogen krijgen. Tegenover de markt zijn de restaurantjes vandaag wel goed bezet en zo met het publiek op straat erbij ontstaat toch een gezellig geheel. 

Voorbij de markt komen we bij het begin van ons wandelpad en even later op de Pointe du Grand Gouin op het eerste verdedigingswerk van vandaag. Een oud fort, eerst opgezet door Vauban en in de oorlog door de Duitsers omgebouwd. Vanaf dit punt hebben we een prachtig uitzicht over de baai van Camaret en, indien het zicht vandaag beter zou zien, ook in de richting van Brest. 

We lopen verder langs het kustpad GR34 langs een grille rotskust en komen daarna in de buurt van de Pointe du Toulinguet. In de buurt betekent dat de Fransen een grote muur dwars over het land hebben gebouwd en de uitloper met daarop zowel een fort (van Vauban) als een seinpost nog steeds als militair object in gebruik hebben. Wij kunnen er dus niet tot de punt gaan, druipen af en lopen verder langs de kust. Weer een kilometer verder volgt een nieuwe versterking uit de tweede wereldoorlog. Hier is een nog intact zijnde bunker, een kanon en ander oorlogstuig uit die tijd en een museum is er gevestigd dat handelt over de slag om Brest en de verovering ervan. Ons volgende doelwit is de Pointe de Penhir. Hier is het vooral de grillige kust die indrukt maakt, samen met een gedenkteken voor de slachtoffers die op zee gevallen zijn. 

Nadat we Pointe de Penhir hebben gerond gaan we langs de luwe kant terug richting Camaret. Het is de hele dag niet erg helder weer geweest maar inmiddels is de lucht verder dichtgetrokken en begint het ook wat te spetteren. Met nog een uurtje langs een gemakkelijk beloopbaar pad bereiken we het centrum van Camaret waar we onze fietsen weer ophalen. Met op de weg terug nog een paar pittige klimmetjes bereiken we even na zes uur weer onze thuisbasis.

Dag 24 – Maandag 20 juni – Beter weer afwachten.

Dag 25 – Dinsdag 21 juni – Naar de gemeentecamping van Landévennec.

Toen we vanmorgen wakker werden was het droog maar zwaar bewolkt. Ook nu is het nog steeds erg nevelig. We besluiten om toch maar naar onze volgende vakantieplek te verhuizen, het plaatsje Landévennec, ongeveer dertig kilometer naar het oosten maar nog wel op het schiereiland van Crozon. Landévennec ligt op het punt waar de rivier de Aulne in de straat van Brest uitmondt. Wanneer we aan het begin van de middag arriveren, vinden we een mooi open kampeerterrein direct aan de waterkant maar verder geen kantoor of beheerder. Er staan een paar caravans en op één ervan zie ik een Belgisch kenteken. Als ik de mensen daar aanspreek blijkt dat we met Antwerpenaren van doen hebben die hier gedurende drie maanden bivakkeren en dus van de hoed en de rand weten. Je moet je hier bij het gemeentehuis melden, waar je ook munten voor de douche kunt kopen. Maar het gemeentehuis blijkt tot volgende week gesloten en het sanitair van deze camping stelt bar weinig voor. We besluiten daarom wc en douche van de camping te laten voor wat het is en ons heil te zoeken bij het sanitair van onze camper. We kiezen een plaatsje en nadat we zijn gesetteld breekt warempel de zon door en halen we direct onze stoeltjes naar buiten. 

Na een pauze gaan we de omgeving verkennen en na een wandeling langs de waterkant komen we tenslotte uit bij de oude abdij van Landévennec. Al vanaf de vijfde eeuw is door Saint Guénolé de eerste aanzet gegeven voor een abdij. In de eeuwen daarna is een en ander een keer of vijf verwoest, zoals bij de inval van de Noormannen in 913, maar daarna ook steeds weer opgebouwd en uitgebreid tot aan de Franse revolutie. Toen is het door de staat verkocht en is er een steengroeve van gemaakt. De monniken van de abdij zijn rond het jaar achthonderd overgegaan tot de Benedictijner orde en vanaf dat moment is de geschiedenis ook op schrift vastgelegd. Nu wij er zijn vinden we de resten van opgravingen en gedeeltelijke reconstructies. Indrukwekkend als je tussen de fundaties van de gebouwen doorloopt en je jezelf realiseert wat een geschiedenis hier aan is voorafgegaan. Naast de opgravingen is een kruidentuin ingericht maar interessanter is het goed opgezette museum. Doordat er indertijd zoveel op schrift is gesteld komt ook de link met en de invloed van de Kelten uit Ierland goed naar voren. Jammer dat de uitleg erbij alleen in het Frans is, wat er voor zorgt dat het niet alleen lastig leest maar ook dat sommige dingen ons ontgaan.

Dag 26 – Woensdag 22 juni – Bezoek van de burgemeester.

Wij gaan vandaag een rondwandeling in de omgeving maken en zodra de afwas achter de rug is gaan we op stap. De eerste kilometers gaan over asfalt en dat vindt vooral Aukje niet erg leuk. Vervolgens steken we via een bospaadje een pad in dat ons naar de rivier de Aulne brengt. Vandaar hebben we een mooi uitzicht op de grote tui-brug die de rivier overspant en waar wij morgen ook over gaan als we naar Brest vertrekken. Precies op tijd vinden we een comfortabele picknick bank voor de koffiepauze. Na de pauze komen we even verderop bij een kapel die door de monniken van de oude abdij van Landévennec is gebouwd. Hier hield men heimelijk de zondagsmis toen ten tijde van de Franse revolutie de abdij was geconfisqueerd. Een half uur later horen we gerommel en zien we donkere wolken snel onze kant op komen. Dat hadden we niet besteld, maar hier moeten we toch een mouw aan passen. We lopen door een landelijk gebied met slechts hier en daar een huis. Op goed geluk af slaan we een weggetje in en vinden we een verlaten varkensstal. Een prima schuilplek zo blijkt even later en overigens ook een prima lunchplek. 

Nadat de lucht is geklaard gaan we weer op pad en bereiken via landweggetjes de kust waar we voor het laatste stuk het kustpad willen volgen. In de regel zijn kustpaden afwisselend om te lopen maar nu volgt alleen een saai stuk door het bos zodat we blij zijn als we dit achter ons kunnen laten en kort daarna bij de camping arriveren.

Dag 27 – Donderdag 23 juni – Door naar Brest.

Vanmorgen zijn we vroeg uit de veren en gaan we, voordat we vertrekken, te voet nog naar de nieuwe abdij van Landévennec. In 1950, toen het Roomse leven nog floreerde, heeft men met behulp van giften kans gezien weer een nieuwe abdij te bouwen. Deze staat een halve kilometer vanaf de oude en is ook open voor het publiek. Bij het kantoor waar wij ons melden krijgen we te horen dat momenteel alleen de kerk en de bibliotheek voor publiek toegankelijk zijn, want in de audio-visuele ruime wordt een bijeenkomst van het diocees gehouden. De kerk doet in niets denken aan de oude abdij. Strak, smaakvol maar eenvoudig. Een monnik, die opruimwerkzaamheden verricht, vertelt ons dat er nog maar 18 monniken wonen waarvan twee uit Nederland afkomstig zijn. Aan de foto’s die het traject vanaf de bouw aangeven en ook aan de omvang van het complex, kun je aflezen dat het ‘beroep’ van monnik vroeger aanzienlijk meer in trek was. De bibliotheek heeft meer weg van een winkel, waar ook boeken worden verkocht. Allerhande aangeboden snuisterijen maken duidelijk dat de de toerist de doelgroep vormt waaraan men de spulletjes wilt slijten.

Aukjes programma geeft een vertrek naar het gehucht Commana aan, van waaruit we een wandeling over een heuvelrug willen maken. Het verwachte weer voor de komende dagen maakt dat er van vergezichten geen spraken zal zijn. Daarom gooien we de planning om en gaan we eerst naar de stad Brest aan de punt van Bretagne. De afstand naar Brest bedraagt hemelsbreed nog geen twintig kilometer maar over de weg moeten we flink omrijden en is het driemaal zo ver. Een uurtje rijden dus, al zorgt het stuk door het centrum van de stad er voor dat we er een half uurtje langer over doen. Onze TomTom heeft weer eens een route via onmogelijk smalle en soms, voor de camper, verboden straatjes bedacht. Als we ons bij camping Du Goulet melden blijkt het kantoor nog gesloten zodat we de gelegenheid hebben om zelf op onderzoek uit te gaan. Dat loont zich naar later blijkt want wij mogen ons installeren op ons plekje van onze keuze hetgeen maakt dat we het ook hier weer goed voor elkaar hebben.

Dag 28 – Vrijdag 24 juni – Opstaan met de Brexit.

Vanmorgen vernemen we, zodra we de TV hebben ingeschakeld, dat Groot Brittannië er voor gekozen heeft om de EU de rug toe te keren. Dat hadden wij toch niet verwacht, maar wat we wel zeker weten is dat het op de TV de hele dag en misschien ook wel daarna niet anders dan de overBrexit zal gaan. Wij hebben andere dingen aan ons hoofd. Aukje gaat vandaag de laatste was van deze vakantie doen en ik ga natuurlijk aan de slag met het maken van dit verslag. In de avond maken we nog een rondwandeling van ruim een uur vanaf de camping. Langs het mooie kustpad dat we volgen passeren we hierbij de ene na de andere bunker van waaruit tijdens de oorlog de toegang tot de haven van Brest werd verdedigd.

Dag 29 – Zaterdag 25 juni – Te voet naar het centrum van Brest.

Camping Du Goulet ligt buiten de stadsgrens van Brest. Zodra we in de GPS een route vanaf de camping naar het VVV in het centrum van Brest hebben gepland blijkt de afstand ruim vijf en halve kilometer. Hoofdzakelijk over asfalt . Toch willen vandaag te voet naar het centrum, omdat dan we onderweg wat meer oog voor detail hebben dan als we met de fiets of de bus gaan. Het weer is de laatste dagen redelijk maar niet uitbundig en dat is ook vandaag het geval. Niet ideaal voor foto’s maar uitstekend om te wandelen. We lopen via een bospad vanaf de camping naar de oever van de zee en daarna de weg die voor het grootste deel vlak langs de marinebasis gaat. Frankrijk heeft aan de Atlantische kust twee grote marinebasis waarvan deze hier in Brest de grootste is. We naderen het stadcentrum bij de oude Tour Tanguy die aan de oever van de rivier La Penfeld staat. De brede riviermond maakte het mogelijk dat er scheepswerven beschut in de stad werden gesticht. 

Via een hoge hefbrug, de pont de Recouvrance, steken we de rivier over en hebben daarbij een goed uitzicht op het oude fort waar tegenwoordig het Marinemuseum is gevestigd. Tussen juni en september 1944 is Brest nagenoeg platgegooid door de geallieerden die er de haven in handen wilden krijgen voor de aanvoer van mensen en vooral materieel. Vlak voordat de Duitsers in september werden verslagen heeft men wat er nog bruikbaar was alsnog vernietigd. Wij zoeken de ingang van de Sidi Carnot schuilkelder want onze GPS heeft een route gepland door deze 400 meter lange tunnel. Zodra we de ingang ervan gevonden hebben blijkt deze tegenwoordig gesloten en alleen voor bijzondere gelegenheden te worden geopend. Tijdens de oorlog hebben hier duizenden inwoners geschuild voor de bombardementen. Maar zelfs in de schuilkelder was men niet helemaal veilig, getuige een ongeluk bij explosie die er heeft plaatsgevonden. De opgeslagen munitie in combinatie met brandstof voor het koken van eten en daarbij nog vuur zorgden voor een dodelijke combinatie die de tunnel in een soort kanon deed veranderen. 

Wij gaan bovengronds verder richting het VVV en met de aldaar gekregen wandelroute op zak gaan we het centrum van Brest verkennen. Dit blijkt een beetje een tegenvaller. Omdat alles in de oorlog is platgegooid heeft men tijdens de wederopbouw een royaal stratenplan kunnen opzetten. De ingehuurde architecten waren kennelijk uit de budget categorie want de gebouwen die zijn neergezet zijn niet fraai. Een voorbeeld ervan is de grote Saint Louis kerk die uit grote blokken steen met een betonnen dak en dito vloer is gemaakt. De glas in lood ramen moeten doen voorkomen dat het om moderne architectuur gaat maar dan zien wij toch liever een eeuwenoude kerk uit de tijd dat men nog niet op een paar centen keek. Opvallend in de kerk zijn de 10 biechtstoelen waar 20 zondaars tegelijk terecht kunnen. 

Wel naar onze smaak is het eeuwenoude fort waarin nu het marinemuseum is gevestigd en waar alle aspecten van het vroegere zeeleven en de verdediging van Brest uitvoerig uit de doeken worden gedaan. Dit museum is een bezoek meer dan waard met als hoogtepunt het houtsnijwerk voor de boeg en spiegel van de vroegere oorlogsschepen. Na het museumbezoek gaan we weer richting camping, maar met onderweg nog een bezoek aan de Tour de Tanguy waarin een museum over het oude Brest is gehuisvest, maar waar foto's maken helaas verboden is. Na nog een flinke tippel terug bereiken we even na zessen weer de camping.

Dag 30 – Zondag 26 juni – Nogmaals naar Brest, maar nu op de fiets.

Vandaag herhalen we de exercitie van gisteren, maar nu gaan we met de fiets naar het centrum. Een stuk sneller hoewel de flinke klimmetjes onderweg ons gemiddelde wel omlaag halen. Ons hoofddoel voor vandaag is het Musée des Beau Arts, maar omdat we nog te vroeg zijn, bekijken we eerst het waterfront van de haven. Deze is indertijd door dwangarbeiders aangelegd en biedt nu een prachtig uitzicht op de jachthaven en het fort. Aan het eind van het waterfront is een door de Amerikanen gerealiseerde monument. Er stond hier voor de oorlog al een Amerikaans monument ter nagedachtenis aan de rol van de haven bij de Amerikaanse aanvoer tijdens de eerste wereldoorlog. Dat monument is in de oorlog door de Duitsers afgebroken waarna de Amerikanen er na de tweede wereldoorlog een groter hebben teruggeplaatst. Het museum waarin we hierna aanlanden hebben we in een uurtje gezien. De vaste expositie omvat een collage van hedendaagse en klassieke schilderijen. 

Heel wat schilderijen van het museum tonen de betrokkenheid van Brest met de zee

De tijdelijke expositie gaat over de grote draaibrug, de Pont National, over de rivier la Penfeld die in de oorlog is verwoest, maar vanaf 1861 het beeld van Brest had gedomineerd. Gisteren zagen we dit al in de Tour Tanguy, maar hier heeft men een zaal ingericht met maquettes en een andere zaal met talloze schilderijen en foto’s van deze bijzondere brug met trambaan. Na afloop van ons museumbezoek gaan we weer huiswaarts met nog een ommetje door een oude wijk van Brest die aan het oorlogsgeweld zou zijn ontkomen.

Dag 31 – Maandag 27 juni – Een extra dag op de camping.

Hoewel we eigenlijk klaar zijn in Brest blijven we hier nog een dagje hangen om een beetje van alles bij te werken en om ons voor te bereiden op de volgende etappe van deze vakantie. Geen foto’s of andere schokkende dingen derhalve want wij doen het vandaag rustig aan.

Dag 32 – Dinsdag 28 juni – Naar camping Au lac  du Brennec

Dag 33 – Woensdag 29 juni – Een rondwandeling in de regen.

Vanmorgen is het al zwaar bewolkt en voor vandaag ziet het er wat het weer betreft niet goed uit. Ik heb een rondwandeling samengesteld en in de GPS geladen, maar als we op punt staan om te vertrekken begint het op het camperdak al te tikken. Omdat we er toch op uit willen besluiten we de gok te wagen en gaan, gewapend met regenjas en plu, op stap. Het eerste stuk gaat door een bosachtig gebied en dat betekent dat het pad bij nat weer soms vol water staat en je langs de kanten er omheen moet zien te komen. Een extra uitdaging dus maar dat nemen we voor lief, ook al omdat het met de regen voorlopig nog meevalt. 

Het tweede deel van de rondwandeling gaat langs het meer Lac du Drennec, waar ook de camping aan ligt. Het meer wordt in dit heuvelachtig land van verschillende kanten gevoed door kleine stroompjes, maar men heeft er een goed beloopbaar wandelpad omheen gelegd. Vlakbij het gehucht Drennec zien we een dam in de rivier met een diepe afgrond erachter. Nu wordt duidelijk dat het een kunstmatig gemaakt meer is en waarschijnlijk als drinkwaterspaarbekken is bedoeld. In ieder geval is het ook goed bruikbaar voor recreatie, getuige de picknickplaatsen en vissers die we onderweg zien. Zodra we het meer halverwege hebben gerond begint het harder te spetteren en steekt er ook nog meer wind op zodat het op stuifregen uitdraait. We worden toch nog behoorlijk nat en we zijn blij als we de camping en vooral ook de camper weer in zicht krijgen.

Dag 34 – Donderdag 30 juni – Een dagje eerder naar huis.

We zouden nog een dag bij Lac du Brennec blijven om nog wat van de omgeving te zien. Het heeft de hele nacht geregend en vanmorgen miezert het nog. De verwachting voor vandaag: hetzelfde weer als gisteren. We komen tot de conclusie dat we beter een begin aan het einde van de vakantie kunnen maken, in plaats van een dagje naar buiten te koekeloeren. Rond het middaguur aanvaarden we de thuisreis. Het doel is de camping van Villedieu-les-Poêles welke we ook op de heenweg hebben aangedaan. Een vrij kort ritje van 270 kilometers dat zonder bijzonderheden goed verloopt. Als we bij de camping arriveren blijkt dat er nog maar twee plekken beschikbaar zijn. De Tour de France doet het stadje Villedieu-les-Poêles aan en dan zijn de Fransen direct van de leg en reserveren zowat de hele camping. Wij komen tussen een tweetal goedmoedige Engelse families te staan. Gelijk voldoende gespreksstof natuurlijk want de Brexit en het Engelse voetbalteam komen binnen vijf minuten ter sprake.

Dag 35 – Vrijdag 1 juli – Verder naar het noorden.

Dag 36 - Zaterdag 2 juli - Weer thuis.

Vandaag de langste etappe van onze thuisreis. Het lukt vanmorgen zo maar om vroeger dan gebruikelijk op te staan hetgeen goed uitkomt gezien de te verwachte reisduur. Even tussen de buien door buiten de eitjes voor het ontbijt bakken en verder hoeven we buiten niet veel meer te doen dan onze stroomkabel los te koppelen en op te rollen. Om tien uur rijden we de camping af en daarna volgt een rit van ruim twee uur over hoofdzakelijk binnenwegen tot aan de Belgische grens. Bij het voormalige grensstation bij Poperinge houden we onze eerste koffiestop. Het grenskantoor ligt er nu verlaten bij maar wie weet is dat over een aantal jaren weer anders. Niets te zien van extra controles, drukte of andere ongemakken. In Poperinge tanken we de camper vol en vanaf hier is het vrijwel alleen maar autosnelweg tot vlakbij huis. Tussen Deerlijk en Waregem treffen we altijd een Belg in zijn blootje. Ditmaal is hij echter voorzien van het tenue van de Rode Duivels. Helaas... het heeft niet mogen baten. De 250 kilometers verlopen vlot en zonder overdreven druk verkeer zodat we, met alleen nog een paar stops voor de thee en een patatje, tegen het einde van de middag veilig thuis arriveren. Een geslaagde vakantie zit er weer op.... op naar de volgende!

Wat vonden we er achteraf van?

De naam Bretagne doet aan Brittannië denken en het landschap maar ook het weer komt in de regel daarmee aardig overeen. We waren daarom ook aangenaam verrast toen het gedurende de eerste twee weken van onze vakantie stralend weer bleek, terwijl het in andere delen van West Europa wat dat betreft kommer en kwel was. Na dit eerste gewin werd het weer steeds een beetje minder zomers met soms een of twee dagen regen, maar nog steeds voldoende om ons programma te kunnen afwerken. We hebben daarbij zeker niet het gevoel dat we te veel door het weer zijn belemmerd. Alleen de laatste dagen was het dermate nat dat we uiteindelijk besloten hebben om een dagje eerder dan gepland huiswaarts te keren.

Zoals aan het begin van dit reisverslag al werd gesteld was het doel om de punt van Bretagne te gaan onderzoeken, te beginnen met het schiereiland van Crozon en omgeving. Het schiereiland biedt echter zoveel mogelijkheden op fiets- en wandelgebied dat we vrijwel de gehele vakantie er hebben doorgebracht. Met als gevolg dat we aan de rest van de punt van Bretagne niet meer zijn toegekomen. Dat blijft echter wel in het vat voor een vakantie in een van de komende jaren.

Overnachtingsplaatsen gedurende deze vakantie: