Dag 2 – Maandag 22 april - Op de fiets naar Elten en een wandeling rondom Stokkum.

De fietstocht voor vandaag staat gepland gaat naar het plaatsje Elten dat net aan de andere kant van de grens met Duitsland ligt. Niet een grote afstand, maar als inslingerritje is een kleine 15 kilometers wel genoeg. De rit gaat door een stukje halfopen coulissen landschap en na een paar kleine klimmetjes rijden we het kleine maar gezellig aandoende plaatsje binnen. Het grootste deel van het dorp ligt op zo’n 30 meter boven zeeniveau maar aan de oostkant is er een heuveltje met daarop Hoog Elten. Tijd om ook daar een kijkje te nemen en na een stukje met de fiets aan de hand wordt ook deze top bedwongen. Niet een bestemming voor een vakantiedag want behalve een kerk, een pannenkoekenrestaurant en een bron is er niet veel te beleven. In de toekomst zal dit wellicht veranderen want men heeft grootse plannen en met behulp van de subsidies uit het Euroregio potje van de EU moeten de toeristen in de toekomst toestromen. Wij genieten intussen wel van een fraai uitzicht over het Rijndal, ondanks dat het wat te heiig is om echt ver te kunnen kijken. De terugweg gaat langs een leuk en afwisselend parcours en brengt ons op tijd op de camping terug voor de lunch. Tegen de avond volgt nog een verkenning te voet. Dit ‘Rondje Stokkum’ maakt ons duidelijk dat dit gebied kandidaat is voor een volgend bezoek in de toekomst.

De Eltener Butternacht.

Van 1949 tot 1963 hoorde Elten bij Nederland omdat het in 1949 als genoegdoening voor het oorlogsleed aan ons land was toegewezen. Jarenlang was het dorpje onderwerp van onderhandelingen tussen Nederland en Duitsland en op 31 juli 1963 keerde het terug in Duitse handen. Duitsland betaalde 125 miljoen gulden als ‘Wiedergutmachung’ en nog ruim honderd miljoen aan andere vergoedingen.

Nederlandse en Duitse exporteurs kwamen op een idee. In de laatste week van juli parkeerden ze honderden vrachtwagens in dit kleine dorp en ook alle andere beschikbare opslagruimten werden volgestouwd met goederen. Het ging hierbij veelal om boter en koffie, producten die in Duitsland aanzienlijk duurder waren. De douane greep niet in. Op 1 augustus, de ochtend na de overdracht, waren alle goederen - zonder ook maar iets te vervoeren – in Duitsland beland en konden daar vrij worden verhandeld. De smokkeloperatie, die de geschiedenis in ging als de Eltener Butternacht, leverde de exporteurs naar schatting tussen de 50 en 60 miljoen gulden op. Er was zo’n run op de goederen dat de deelstaat Noordrijn-Westfalen nog 250.000 mark overmaakte naar de gemeente om het asfalt te laten repareren.

Dag 3 – Dinsdag 23 april - Op naar ’s-Heerenberg

Vanaf de camping is het ongeveer twee en halve kilometer naar ’s-Heerenberg, een afstand waar we even de fiets voor pakken. In het stadje is het even zoeken, maar navraag bij de plaatselijke slager brengt ons snel bij het VVV kantoor dat in een voormalig klooster is gevestigd. Een prachtig statig gebouw met kolossale afmetingen waar tegenwoordig ook een aantal appartementen zijn gerealiseerd. De wandelgids die men beschikbaar heeft bevat een drietal stadswandelingen: van Zeddam, Didam en natuurlijk van ’s-Heerenberg. Het duurt even voordat we door hebben waar we in het gidsje moeten beginnen want, zoals het meestal gaat met informatiemateriaal van het VVV, de kaarten zijn klein en summier en de aanwijzingen alleen geschikt voor iemand die al ter plaatse bekend is. Niettemin zijn we even later ‘en route’ waarbij de wandeling de eerste kilometers door weilanden en parken buiten het stadje gaat. Bij het kasteel aangekomen, blijkt dat zojuist geopend en nadat er kaartjes zijn aangeschaft blijft er nog even tijd over voor koffie voordat de gegidste rondleiding door de toren van het kasteel begint. 

Een leuke en onderhoudende toer volgt, waarbij er niet alleen uitleg volgt over de geschiedenis van het kasteel maar ook de wapenkamer en een verzameling munten wordt getoond. De kasteelheren hebben enkele eeuwen achtereen ook eigen munten geslagen om extra inkomsten te genereren, en een verzameling hiervan is tentoongesteld. 

Na het gegidste gedeelte volgt een bezoek aan de verschillende ruimten met schilderijen en andere verzamelde voorwerpen. Kasteel ’s-Heerenberg is begin vorige eeuw aangekocht door textielbaron van Heek uit Enschede, die niet alleen het kasteel prachtig heeft laten restaureren maar ook een verwoed verzamelaar was van schilderijen over de familie van de Bergh maar ook uit de periode rond 1500. 

Na ons kasteelbezoek vervolgen we onze stadswandeling en belanden in het centrum van het stadje, waar we in een plaatselijk restaurant aanschuiven voor een maaltijd. Het slot van de rondwandeling gaat langs gebouwen waarvan de oorspronkelijke uitvoering inmiddels helaas vervangen is door nieuwbouw en vaak ook een heel andere bestemming heeft gekregen. Logisch natuurlijk maar uit historisch oogpunt voor ons niet zo aantrekkelijk. We brengen nog een bezoek aan het Esserenhuis, het stadsmuseum, dat is gespecialiseerd in de historie van ’s-Heerenberg. Kort voor sluitingstijd zijn we de enige bezoekers en mede daardoor valt ons een privé rondleiding door een enthousiaste beheerster ten deel. Uiteindelijk bereiken we ons uitgangspunt bij het VVV en peddelen daarna op de fiets in een klein kwartiertje terug naar de camping.

Dag 4 – Woensdag 24 april – Aan alles komt een end

Bovenstaande bleek vanmorgen al toen we het hoorde tikken op het camperdak. De periode met prachtig weer is voorbij en dat geldt na vandaag ook voor onze korte vakantie. Op weg naar huis maken we in de regel een tussenstop en ditmaal heb ik mijn oog laten vallen op een bezoekje aan de Pyramide van Austerlitz nabij Zeist. Het is rond één uur wanneer de camper op de parkeerplaats nabij de pyramide wordt geparkeerd en wij zijn beslist niet de enigen. Zowel het restaurant als de naastgelegen speeltuin, die meer aan een kermis doet denken, worden druk bezocht. Wij willen de pyramide beklimmen en na betaling van drie en halve euro per persoon mogen we daar ook aan beginnen. De Pyramide van Austerlitz stamt uit de Franse tijd van 1795 tot 1813. De troepen van de Franse generaal Marmont, die in de buurt van Zeist waren gelegerd, kregen van de generaal opdracht om -als een soort werkverschaffing- op het hoogste punt van de Utrechtse heuvelrug een piramide van aarde te bouwen, waarop een houten obelisk werd gezet. De generaal heeft de inspiratie waarschijnlijk in Egypte opgedaan waar hij eerder verbleef. Nadat Napoleon zijn grootse overwinning op de Oostenrijkse en Russische troepen had behaald nabij het stadje Austerlitz in het huidige Tsjechië (de Driekeizerslag), besloot koning Lodewijk Napoleon om de pyramide en het nabij gelegen legerkamp naar de overwinning van zijn broer te noemen. In de loop der tijd is de pyramide danig geërodeerd, totdat deze in het begin van deze eeuw weer in ere is hersteld. Een fikse klim brengt ons op het bordes rond de obelisk, maar door de bossen rondom is het uitzicht niet meer hetgeen het indertijd zal zijn geweest. 

Na de beklimming drinken we koffie in de camper waarna het resterende deel van de thuisreis een peulenschilletje blijkt. We kijken tevreden terug op een prachtige korte vakantie met prachtig weer en in een prachtige omgeving.